Spermogram je tzv. nativni pregled sperme. Ovim pregledom se dobijaju podaci o ukupnom broju spermatozoida, procentu progresivno pokretnih, ne-progresivno pokretnih, slabo pokretnih i nepokretnih spermatozoida. Osim toga, ovim pregledom se određuju i parametri kao što je zapremina, viskoznost, brzina likvefakcije, pH, boja ejakulata, kao i podaci vezani za aglutinaciju i agregaciju spermatozoida.

Priprema pacijenta za spermogram

Za realne vrednosti spermograma važno je da se pacijenti pridržavaju odredjenih uputstva.

Apstinencija pre davanja sperme na analizu mora da iznosi između 2 do 5 dana, uzorak se može ostaviti u laboratoriji ili se može doneti od kuce, pacijenti koji donose uzorak od kuće moraju koristiti sterilne bočice predviđene za ovu vrstu uzorka, uzorak za spermogram se ne sme izlagati promenama temperature i mora se doneti na ispitivanje u roku od 30 min.

Na parametre spermograma mogu uticati neki lekovi, zato je bitno da pacijent nije uzimao lekove i nije bio bolestan nekiliko nedelja pre spermograma.

Kvalitativne osobine spermatozoida

Izgled

Normalan uzorak ejakulata moze da bude bele ili sivkasto bele boje. Promene u boji mogu ukazivati na neki zdravstveni problem. Kada je koncentracija spermatozoida niska semena tecnost može biti prozirna, a ako je sveto smeđe boje može ukazivati na prisustvo eritrocita.

Likvefakcija

Likvefakacija je pojava kod koje se plazma iz semena prvobitno zgrušava, a zatim se pretvara u tečnost u prisustvu enzima u ejakulatu koji potiču iz prostate. Likvefakcija obično nastupa nakon 10-30 min izloženosti sobnoj temperaturi, ako do likvefakcije ne dolazi ni nakon jednog sata, ili je ona produžena, smanjena je plodnost jer spermatozoidi ostaju u ugrusku i to može biti znak disfunkcije prostate.

Viskozitet

Viskozitet se odnosi na gustoću, odnosno lepljivost i procenjuje se na potpuno likvificiranom uzorku. Kod normalnog uzorka opaža se viseća nit dužine oko 1,5 cm najduže 20 sekundi. Povećana gustoća i hiperviskozitet smanjuju plodnost smanjivanjem pokretljivosti spermatozoida. Može biti povezana s disfunkcijom prostate zbog neke prikrivene hronične upale.

Volumen

Volumen je zapremina ejakulata i iznosi od 2-6 ml, do promene vrednosti moze doci ukoliko postoji prosirenje vena testisa (varikocele) ili u slucaju apstinencije duže od 7 dana.

PH

PH ejakulata je blago alkalan vrednosti se krecu od 7,2-8,0. Promene ph vrednosti nisu posebno znacajne na plodnost muskaraca.

Spermokultura

Kod zdravih osoba mokraćni sistem je sterilan i ne sadrži mikroorganizme. Kod infekcija mokraćnog sistema, mikroorganizmi izazivaju upalu i mogu se detektovati u spermin pomoću laboratorijske analize po nazivu spermokultura.

Uzimanje uzorka sperme

Uzimanje uzorka sperme se radi u laboratoriji, putem ejakulacije u sterilnu posudicu, ili kod kuće ukoliko ste u mogućnosti da dostavite uzorak u roku od 30 minuta (uzorak je potrebno držati na konstantnoj temperaturi od 36-37 stepeni i obično se drži ispod pazduha).

2 do 5 dana pre uzimanja uzorka je potrebna apstinencija, kao i da ne konzumirate cigarete, alkohol i kafu, čaj od kantariona, kao i lekove koji smanjuju broj spermatozoida.