CRP (C-reaktivni protein) je protein krvi koji sintetišu ćelije jetre u prisustvu nekog zapaljenskog procesa u organizmu i šalju ga u krvotok.
Zapaljenski proces (upala, inflamacija) predstavlja zaštitni proces kojim organizam štiti ostala tkiva organizma, a javlja se kao posledica infekcije, oštećenja (povrede) tkiva ili prisustva različitih hroničnih i autoimunih bolesti u organizmu.
Iz ovih razloga, CRP je važan nespecifični opšti marker (reaktant akutne faze) čije povišene vrednosti u krvi mogu ukazati na postojanje upalnog procesa u organizmu.
CRP Test – koncentracija CRP u krvi
CRP test meri koncentraciju C-reaktivnog proteina u serumu krvi, laboratorijskom analizom iz malog uzorka venske krvi uzetog od pacijenta.
Kako je CRP nespecifičan opšti marker, povišeni rezultati CRP testa ukazuju na prisustvo zapaljenskog procesa, ali ne i odakle zapaljenski proces potiče.
U organizmu je normalno prisutan nizak nivo CRP-a, dok povišena koncentracija može ukazivati na ozbiljne upalne procese ili prisustvo hroničnih bolesti.
Lekar može zahtevati da uradite CRP test ukoliko sumnja na prisustvo upale, pacijent ima simptome upale, ili u cilju vođenja lečenja bakterijske infekcije i praćenja inflamatornih procesa povezanih sa hroničnim ili autoimunim bolestima.
CRP test i sve dodatne analize krvi možete uraditi u prostorijama poliklinike i laboratorije Labomedica – bez čekanja, zakazivanjem na telefone: +381 11 30 88 304 i +381 66 11 12 16.
Svi pacijenti dobijaju rezultate analiza krvi istog dana, uz besplatno tumačenje rezultata.
Biohemijska analiza krvi
Glukoza, Kompletni Lipidogram, Urea, Kreatinin, Gvozđe, Ukupni bilirubin, AST, ALT, GGT
Analiza krvi i urina
Kompletna krvna slika sa leukocitarnom formulom, Urea, Kreatinin, Gvozđe, Glukoza, Kompletni Lipidogram, AST, ALT, Urin mikroskopski sediment
Postkovid Paket
Kardiološki pregled, ultrazvuk srca, EKG nalaz + analize: KKS, Se, CRP, D-dimer, HbA1c, Glu, Lipidni status, Urea, Kreatinin, AST, ALT, CK, LDH, Fe, Feritin, TSH, fT3, fT4
CRP vrednosti
CRP vrednosti u krvi pacijenta mogu biti:
- normalne (u okviru referentnih vrednosti) – Nivo C-reaktivnog proteina u krvi je nizak, što ukazuje na odsustvo upale.
- povišene – Nivo C-reaktivnog proteina u krvi je viši od referentnih vrednosti, što ukazuje na prisustvo upalnog procesa u organizmu.
CRP vrednosti u krvi počinju da rastu nakon 6-9 časova, a svoju maksimalnu koncentraciju u krvi dostižu nakon 48 časova od početka upalnog procesa.
CRP referentne vrednosti
Normalne (referentne vrednosti) CRP-a u krvi predstavljaju sve vrednosti manje od 10 mg/L (<10 mg/L).
Idealnim vrednostima se smatraju vrednosti u opsegu do 6.1 mg/L (0.08-6.1 mg/L).
CRP povišene vrednosti
Povišen CRP u krvi predstavljen je koncentracijama većim od 10 mg/L. U zavisnosti od koncentracije, povišene vrednosti se dele na:
Blago povišene vrednosti
Blago povišene vrednosti CRP-a krvi predstavljaju koncentracije od 10-50 mg/L.
Ove koncentracije su prisutne najčešće kod blagih bakterijskih ili virusnih infekcija. Vrednosti u ovom opsegu se ređe mogu javiti i kod starijih osoba, gojaznih osoba, pušača ili trudnica u trećem trimestru trudnoće (tzv. lažno povišene vrednosti).
Znatno povišene vrednosti
Znatno povišene vrednosti CRP-a krvi predstavljaju koncentracije od 50-200 mg/L.
Ove koncentracije najčešće ukazuju na aktivno zapaljenje u organizmu prouzrokovano bakterijskom infekcijom. U pojedinim slučajevima bakterijskih infekcija – vrednosti koncentracije CRP-a, mogu biti i izrazito visoke (>200 mg/L).
Izrazito visoke vrednosti
Izrazito visoke vrednosti CRP-a u krvi predstavljaju koncentracije veće od 200 mg/L.
Izrazito visoke koncentracije ukazuju na raširen proces inflamacije koji je prisutan u organizmu. Ove koncentracije se najčešće viđaju u kliničkim slikama teških bakterijskih infekcija ili trauma (oštećenja tkiva).
CRP cena analize
Cena analize u laboratoriji Labomedica iznosi:
C-reaktivni protein (CRP)
Određivanje C-reaktivnog proteina u krvi i sve dodatne analize krvi možete uraditi u poliklinici i laboratoriji Labomedica bez čekanja, u terminu kada Vama odgovara zakazivanjem na broj telefona: +381 11 30 88 304 i +381 66 11 12 16.
Cena analiza određivanja koncentracije CRP, D dimera i kompletne krvne slike (KKS):
CRP + D dimer + KKS
Rezultate svih analiza dobijate istog dana.
Stanja u kojima je C-reaktivni protein povišen
Određivanje koncentracije C-reaktivnog proteina se najčešće preporučuje pacijentima kod kojih se sumnja na prisustvo bakterijske infekcije u organizmu.
Vrednosti koncentracije C-reaktivnog proteina u krvi pacijenta lekaru mogu poslužiti kao indikator za razlikovanje bakterijske od virusne infekcije.
Virusne infekcije karakterišu niže vrednosti CRP-a uz povišen broj leukocita i sedimentacije.
Bakterijske infekcije su po pravilu praćene višim vrednostima C-reaktivnog proteina.
Povišene vrednosti C-reaktivnog proteina se može očekivati i u sledećim stanjima:
- Upalni procesi izazvani: bakterijskim i virusnim infekcijama, nakon srčanog udara, kao posledica postoperativnih upala ili drugih akutnih stanja (npr. zapaljenje slepog creva).
- Kao posledica malignih oboljenja
- Kod alergijskih reakcija
- Kod sistemskih inflamatornih bolesti (npr. reumatoidni artritis)
- Kod hroničnih bolesti (npr. lupus, tuberkuloza)
- Kod pneumonije (upala pluća)
- Kod zapaljenskih bolesti creva (ulcerozni kolitis i Chronova bolest)
- U poslednjem trimestru trudnoće
CRP analiza – značaj u postavljanju dijagnoze
Određivanje koncentracije C-reaktivnog proteina je značajno iz sledećih razloga:
- Kao parametar za razlikovanje zapaljenja izazvanog bakterijskim ili virusnim agensom.
- Kao parametar za praćenje uspešnosti primenjene antibiotske terapije u slučaju bakterijskih infekcija.
- Procena rizika od kardiovaskularnih oboljenja (hs-CRP).
- Kao potvrda postojanja organskih oboljenja.
- Procene aktivnosti inflamatornih bolesti (Reumatoidni artritis).
- Otkrivanju infekcija nastalih nakon operacije ili u sistemskim bolestima (sistemski lupus eritematosus i leukemija).
- Nakon transplantacije organa ili tkiva – otkrivanje odbacivanja transplantata.
- U neonatologiji – u cilju detektovanja meningitisa i neonatalne septikemije kod novorođenčadi.
Povišena koncentracija uree u krvi
Povišena urea u krvi u najvećem broju slučajeva ukazaće na bubrežnu slabost, jer oštećeni bubrezi gube sposobnost filtracije uree iz organizma. Međutim, do povišene uree u krvi može doći i usled drugih raloga – hroničnog stresa, stanja šoka usled fizičkih trauma, dijeta koje su bazirane na proteinima, gojaznosti, visokog holesterola, ali i zbog kamena u bubregu, pojave karcinoma bubrega, krvarenja u probavnom sistemu, opstrukcije urinarnog trakta, povišenog krvnog pritiska, srčanih slabosti itd.
Snižena koncentracija uree u krvi
Snižena urea javlja se izuzetno retko. Rezultati krvi koji ukazuju na sniženu ureu, dok su ostali parametri dobri, uglavnom nemaju veći značaj i ne predstavljaju signal za uzbunu. Međutim, ako postoje i drugi simptomi, snižena urea može se javiti usled unošenja preterano velikih količina tečnosti, smanjenog unosa belančevina, dugotrajnog gladovanja, pa čak i u poslednjem trimestru u trudnoći, usled pojačane sinteze proteina. Izuzetno, niske vrednosti uree mogu ukazivati i na ozbiljna oboljenja, kao što su ciroza jetre, žutica ili celijakija.
Priprema za test
CRP test ne zahteva posebnu pripremu pacijenta, i može se uraditi u bilo koje doba dana.
Međutim, ukoliko uz analizu C-reaktivnog proteina u krvi želite da uradite i druge analize krvi koje zahtevaju posebnu pripremu pre uzorkovanja (npr. glukoza u krvi), u tom slučaju će biti potrebno da sledite uputstva za pripremu, kako bi rezultati analiza bili što precizniji.
Takođe, terapija pojedinim lekovima može uticati na koncentraciju C-reaktivnog proteina u krvi.
Ukoliko sumnjate da Vaša terapija može uticati na vrednosti analiza, i ukoliko su Vam potrebne instrukcije kako izvršiti pravilnu pripremu za sve analize krvi, naše stručno osoblje Vam je dostupno za sve savete putem e-maila i telefona na: +381 11 30 88 304 i +381 66 11 12 16.
Kako se određuje koncentracija C-reaktivnog proteina iz krvi?Analiza C-reaktivnog proteina u krvi predstavlja
Analiza C-reaktivnog proteina u krvi predstavlja rutinsku proceduru tokom koje se iz venskog uzorka krvi pacijenta određuje koncentracija ovog proteina u organizmu.Uzorak krvi se zatim šalje na laboratorijsku analizu, a pacijent rezultate dobija najčešće istog dana.Pacijent se odmah nakon uzorkovanja može vratiti uobičajenim aktivnostima.
CRP kod korone
Kliničke studije su ukazale da povišeni nivoi CRP-a i nekih drugih krvnih markera poput D-dimera, mogu biti povezani sa stepenom ozbiljnosti i mortaliteta kod pacijenata inficiranih virusom COVID-19.
Kod asimptomatskih i lakših oblika infekcija virusom COVID-19, od izuzetne važnosti je pravovremena identifikacija i praćenje porasta koncentracije CRP-a u krvi, kako bi se procenio rizik i sprečio nastanak težih oblika bolesti izazvane virusom COVID-19, koje su po pravilu praćene značajno izmenjenim koncentracijama C-reaktivnog proteina u krvi.
Povišena vrednost CRP-a je tokom studije primećena kod 86% teških pacijenata inficiranih COVID-19 virusom, i oni su imali daleko veće koncentracije ovog proteina u krvi u poređenju sa pacijentima sa blagim ili asimptomatskim oblicima infekcije.
Prosečna vrednost CRP-a kod pacijenata sa težim simptomima je bila 39,4mg/L, dok je kod pacijenata sa blažim simptomima ona iznosila 18,8mg/L.
Značajni podaci su da je povišen nivo koncentracije C-reaktivnog proteina u početnoj fazi infekcije COVID-19 virusom znatno češće detektovan kod pacijenata koji su kasnije razvili teže simptome, kao i da je srednja koncentracija ovog proteina bila znatno viša kod teških pacijenata inficiranih korona virusom (46 mg/L) nego kod pacijenata čija je klinička slika bila lakša (23 mg/L).
Studije su pokazale da su preminule osobe od posledica infekcije virusa COVID-19 imali u proseku do 10 puta veći nivo koncentracije CRP-a u poređenju sa uspešno oporavljenim pacijenatima.
Zanimljiva korelacija koju su naučnici ustanovili u studiji je i ta da se svakom jedinicom povišenog CRP-a u krvi tokom infekcije korona virusom – verovatnoća za pojavu težih simptoma raste za 5%.
Stoga je, iz gore navedenih razloga, od izuzetne važnosti potrebno pravovremeno pratiti vrednosti koncentracije C-reaktivnog proteina u krvi, kako bi se što ranije detektovala eventualna progresija bolesti i sprečila pojava teže kliničke slike i komplikacija izazvanih virusom COVID-19.
CRP kod novorođenčadi, beba i dece
Kod zdravih beba i dece čiji imuni sistem je već u potpunosti formiran, koncentracije C-reaktivnog proteina u krvi ne odstupaju od referentnih vrednosti opšte populacije – iznose manje od 10mg/L.
Kod zdrave novorođenčadi, čiji imuni sistem još uvek nije u potpunosti formiran, mogu se očekivati i niže koncentracije C-reaktivnog proteina u krvi – 2.5 – 5 mg/L. Ova koncentracija se vremenom stabilizuje, i dostiže vrednosti kao kod opšte populacije.
Povišena koncentracija C-reaktivnog proteina kod novorođenčadi i beba – posmatrana kao pojedinačni indikator, može ukazivati na prisustvo infekcije. Međutim, da bi se utvrdilo da li je u pitanju sepsa ili neka druga infekcija – neophodni su dodatni testovi i praćenje stanja organizma od strane neonatologa (pedijatra).
Povišena koncentracija C-reaktivnog proteina kod dece – Kod dece povišena koncentracija C-reaktivnog proteina može ukazati na prisustvo upalnog procesa, ali se ne može koristiti samostalno za postavljanje konačne dijagnoze.
Smanjena koncentracija C-reaktivnog proteina kod dece – je najčešće prolaznog karaktera i kao takva klinički nije značajna. Može se javiti kod hiperaktivne dece, dece koja su izgubila na telesnoj masi i u slučaju nekih hroničnih bolesti.
Ukoliko su koncentracije C-reaktivnog proteina hronično snižene, poželjno je konsultovati pedijatra, kako bi se otklonila sumnja na prisustvo hroničnih bolesti koje mogu izazvati hronično niske koncentracije ovog proteina.
CRP u trudnoći
Koncentracija CRP-a u trudnoći, u fiziološkim uslovima, ne bi trebalo da ima odstupanja u odnosu na referentne vrednosti kod zdravog odraslog čoveka – iznosi manje od 10 mg/L.
C-reaktivni protein je protein krvi koji ne prolazi kroz placentarnu barijeru, te stoga povećana koncentracija ovog proteina u krvi trudnice, može biti značajan indikator u ranoj dijagnozi perinatalne infekcije koja je jedan od najčešćih uzorčnika prevremenog porođaja.
Zaključak
CRP je izuzetno važan marker koji se koristi u dijagnozi upalnog procesa u organizmu.
Izmenjene vrednosti C-reaktivnog proteina u krvi mogu poslužiti kao važan dijagnostički pokazatelj prisutne upale i kao parametar za razlikovanje bakterijske od virusne infekcije.
Zbog svoje nespecifičnosti i činjenice da povišene vrednosti ovog proteina ne mogu otkriti uzrok i lokalizaciju upalnog procesa u organizmu – ponekad nije moguće doneti konačnu dijagnozu isključivo na osnovu vrednosti C-reaktivnog proteina u krvi.
Za idenitifikaciju i bližu lokalizaciju upalnog procesa koji su izazvale povišene vrednosti C-reaktivnog proteina u krvi, potrebno je na osnovu saveta Vašeg lekara uraditi i dodatne laboratorijske analize.
Za sve potrebne informacije o analizama krvi i zakazivanje, stručno osoblje Labomedice Vam stoji na raspolaganju putem e-maila i telefona na: +381 11 30 88 304 i +381 66 11 12 16.
Izvori:
MayoClinic.org – C-Reactive Protein Test
US National Library of Medicine – National Institutes of Health : Elevated level of C‐reactive protein may be an early marker to predict risk for severity of COVID‐19