CRP (C-reaktivni protein) je protein krvi koji sintetišu ćelije jetre u prisustvu nekog zapaljenskog procesa u organizmu i šalju ga u krvotok.

Zapaljenski proces (upala, inflamacija) predstavlja zaštitni proces kojim organizam štiti ostala tkiva organizma, a javlja se kao posledica infekcije, oštećenja (povrede) tkiva ili prisustva različitih hroničnih i autoimunih bolesti u organizmu.

Iz ovih razloga, CRP je važan nespecifični opšti marker (reaktant akutne faze) čije povišene vrednosti u krvi mogu ukazati na postojanje upalnog procesa u organizmu.

CRP Test – koncentracija CRP u krvi

CRP test meri koncentraciju C-reaktivnog proteina u serumu krvi, laboratorijskom analizom iz malog uzorka venske krvi uzetog od pacijenta.

Kako je CRP nespecifičan opšti marker, povišeni rezultati CRP testa ukazuju na prisustvo zapaljenskog procesa, ali ne i odakle zapaljenski proces potiče.

U organizmu je normalno prisutan nizak nivo CRP-a, dok povišena koncentracija može ukazivati na ozbiljne upalne procese ili prisustvo hroničnih bolesti.

Lekar može zahtevati da uradite CRP test ukoliko sumnja na prisustvo upale, pacijent ima simptome upale, ili u cilju vođenja lečenja bakterijske infekcije i praćenja inflamatornih procesa povezanih sa hroničnim ili autoimunim bolestima.

CRP test i sve dodatne analize krvi možete uraditi u prostorijama poliklinike i laboratorije Labomedica – bez čekanja, zakazivanjem na telefone: +381 11 30 88 304 i +381 66 11 12 16.

Svi pacijenti dobijaju rezultate analiza krvi istog dana, uz besplatno tumačenje rezultata.

CRP vrednosti

CRP vrednosti u krvi pacijenta mogu biti:

1. normalne (u okviru referentnih vrednosti) – Nivo C-reaktivnog proteina u krvi je nizak, što ukazuje na odsustvo upale.
2. povišene – Nivo C-reaktivnog proteina u krvi je viši od referentnih vrednosti, što ukazuje na prisustvo upalnog procesa u organizmu.

CRP vrednosti u krvi počinju da rastu nakon 6-9 časova, a svoju maksimalnu koncentraciju u krvi dostižu nakon 48 časova od početka upalnog procesa.

1. CRP referentne vrednosti

Normalne (referentne vrednosti) CRP-a u krvi predstavljaju sve vrednosti manje od 10 mg/L (<10 mg/L).

Idealnim vrednostima se smatraju vrednosti u opsegu do 6.1 mg/L (0.08-6.1 mg/L).

2. CRP povišene vrednosti

Povišen CRP u krvi predstavljen je koncentracijama većim od 10 mg/L. U zavisnosti od koncentracije, povišene vrednosti se dele na:

Blago povišene vrednosti

Blago povišene vrednosti CRP-a krvi predstavljaju koncentracije od 10-50 mg/L.

Ove koncentracije su prisutne najčešće kod blagih bakterijskih ili virusnih infekcija. Vrednosti u ovom opsegu se ređe mogu javiti i kod starijih osoba, gojaznih osoba, pušača ili trudnica u trećem trimestru trudnoće (tzv. lažno povišene vrednosti).

Znatno povišene vrednosti

Znatno povišene vrednosti CRP-a krvi predstavljaju koncentracije od 50-200 mg/L.

Ove koncentracije najčešće ukazuju na aktivno zapaljenje u organizmu prouzrokovano bakterijskom infekcijom. U pojedinim slučajevima bakterijskih infekcija – vrednosti koncentracije CRP-a, mogu biti i izrazito visoke (>200 mg/L).

Izrazito visoke vrednosti

Izrazito visoke vrednosti CRP-a u krvi predstavljaju koncentracije veće od 200 mg/L.

Izrazito visoke koncentracije ukazuju na raširen proces inflamacije koji je prisutan u organizmu. Ove koncentracije se najčešće viđaju u kliničkim slikama teških bakterijskih infekcija ili trauma (oštećenja tkiva).

CRP cena analize

Cena analize u laboratoriji Labomedica iznosi:

Određivanje C-reaktivnog proteina u krvi i sve dodatne analize krvi možete uraditi u poliklinici i laboratoriji Labomedica bez čekanja, u terminu kada Vama odgovara zakazivanjem na broj telefona: +381 11 30 88 304 i +381 66 11 12 16.

Cena analiza određivanja koncentracije CRP, D dimera i kompletne krvne slike (KKS):

Rezultate svih analiza dobijate istog dana.

Stanja u kojima je C-reaktivni protein povišen

Određivanje koncentracije C-reaktivnog proteina se najčešće preporučuje pacijentima kod kojih se sumnja na prisustvo bakterijske infekcije u organizmu.

Vrednosti koncentracije C-reaktivnog proteina u krvi pacijenta lekaru mogu poslužiti kao indikator za razlikovanje bakterijske od virusne infekcije.

Virusne infekcije karakterišu niže vrednosti CRP-a uz povišen broj leukocita i sedimentacije.

Bakterijske infekcije su po pravilu praćene višim vrednostima C-reaktivnog proteina.

Povišene vrednosti C-reaktivnog proteina se može očekivati i u sledećim stanjima:

• Upalni procesi izazvani: bakterijskim i virusnim infekcijama, nakon srčanog udara, kao posledica postoperativnih upala ili drugih akutnih stanja (npr. zapaljenje slepog creva).
• Kao posledica malignih oboljenja
• Kod alergijskih reakcija
• Kod sistemskih inflamatornih bolesti (npr. reumatoidni artritis)
• Kod hroničnih bolesti (npr. lupus, tuberkuloza)
• Kod pneumonije (upala pluća)
• Kod zapaljenskih bolesti creva (ulcerozni kolitis i Chronova bolest)
• U poslednjem trimestru trudnoće

CRP analiza – značaj u postavljanju dijagnoze

Određivanje koncentracije C-reaktivnog proteina je značajno iz sledećih razloga:

• Kao parametar za razlikovanje zapaljenja izazvanog bakterijskim ili virusnim agensom.
• Kao parametar za praćenje uspešnosti primenjene antibiotske terapije u slučaju bakterijskih infekcija.
• Procena rizika od kardiovaskularnih oboljenja (hs-CRP).
• Kao provera postojanja organskih oboljenja.
• Procene aktivnosti inflamatornih bolesti (Reumatoidni artritis).
• Otkrivanju infekcija nastalih nakon operacije ili u sistemskim bolestima (sistemski lupus eritematosus i leukemija).
• Nakon transplantacije organa ili tkiva – otkrivanje odbacivanja transplantata.
• U neonatologiji – u cilju detektovanja meningitisa i neonatalne septikemije kod novorođenčadi.

Priprema za test

CRP test ne zahteva posebnu pripremu pacijenta, i može se uraditi u bilo koje doba dana.

Međutim, ukoliko uz analizu C-reaktivnog proteina u krvi želite da uradite i druge analize krvi koje zahtevaju posebnu pripremu pre uzorkovanja (npr. glukoza u krvi), u tom slučaju će biti potrebno da sledite uputstva za pripremu, kako bi rezultati analiza bili što precizniji.

Takođe, terapija pojedinim lekovima može uticati na koncentraciju C-reaktivnog proteina u krvi.

Ukoliko sumnjate da Vaša terapija može uticati na vrednosti analiza, i ukoliko su Vam potrebne instrukcije kako izvršiti pravilnu pripremu za sve analize krvi, naše stručno osoblje Vam je dostupno za sve savete putem e-maila i telefona na: +381 11 30 88 304 i +381 66 11 12 16.

Kako se određuje koncentracija C-reaktivnog proteina iz krvi?

Analiza C-reaktivnog proteina u krvi predstavlja rutinsku proceduru tokom koje se iz venskog uzorka krvi pacijenta određuje koncentracija ovog proteina u organizmu.

Uzorak krvi se zatim šalje na laboratorijsku analizu, a pacijent rezultate dobija najčešće istog dana.

Pacijent se odmah nakon uzorkovanja može vratiti uobičajenim aktivnostima.

CRP kod korone

Kliničke studije su ukazale da povišeni nivoi CRP-a i nekih drugih krvnih markera poput D-dimera, mogu biti povezani sa stepenom ozbiljnosti i mortaliteta kod pacijenata inficiranih virusom COVID-19.

Kod asimptomatskih i lakših oblika infekcija virusom COVID-19, od izuzetne važnosti je pravovremena identifikacija i praćenje porasta koncentracije CRP-a u krvi, kako bi se procenio rizik i sprečio nastanak težih oblika bolesti izazvane virusom COVID-19, koje su po pravilu praćene značajno izmenjenim koncentracijama C-reaktivnog proteina u krvi.

Povišena vrednost CRP-a je tokom studije primećena kod 86% teških pacijenata inficiranih COVID-19 virusom, i oni su imali daleko veće koncentracije ovog proteina u krvi u poređenju sa pacijentima sa blagim ili asimptomatskim oblicima infekcije.

Prosečna vrednost CRP-a kod pacijenata sa težim simptomima je bila 39,4mg/L, dok je kod pacijenata sa blažim simptomima ona iznosila 18,8mg/L.

Značajni podaci su da je povišen nivo koncentracije C-reaktivnog proteina u početnoj fazi infekcije COVID-19 virusom znatno češće detektovan kod pacijenata koji su kasnije razvili teže simptome, kao i da je srednja koncentracija ovog proteina bila znatno viša kod teških pacijenata inficiranih korona virusom (46 mg/L) nego kod pacijenata čija je klinička slika bila lakša (23 mg/L).

Studije su pokazale da su preminule osobe od posledica infekcije virusa COVID-19 imali u proseku do 10 puta veći nivo koncentracije CRP-a u poređenju sa uspešno oporavljenim pacijenatima.

Zanimljiva korelacija koju su naučnici ustanovili u studiji je i ta da se svakom jedinicom povišenog CRP-a u krvi tokom infekcije korona virusom – verovatnoća za pojavu težih simptoma raste za 5%.

Stoga je, iz gore navedenih razloga, od izuzetne važnosti potrebno pravovremeno pratiti vrednosti koncentracije C-reaktivnog proteina u krvi, kako bi se što ranije detektovala eventualna progresija bolesti i sprečila pojava teže kliničke slike i komplikacija izazvanih virusom COVID-19.

CRP kod novorođenčadi, beba i dece

Kod zdravih beba i dece čiji imuni sistem je već u potpunosti formiran, koncentracije C-reaktivnog proteina u krvi ne odstupaju od referentnih vrednosti opšte populacije – iznose manje od 10mg/L.

Kod zdrave novorođenčadi, čiji imuni sistem još uvek nije u potpunosti formiran, mogu se očekivati i niže koncentracije C-reaktivnog proteina u krvi – 2.5 – 5 mg/L. Ova koncentracija se vremenom stabilizuje, i dostiže vrednosti kao kod opšte populacije.

Povišena koncentracija C-reaktivnog proteina kod novorođenčadi i beba – posmatrana kao pojedinačni indikator, može ukazivati na prisustvo infekcije. Međutim, da bi se utvrdilo da li je u pitanju sepsa ili neka druga infekcija – neophodni su dodatni testovi i praćenje stanja organizma od strane neonatologa (pedijatra).

Povišena koncentracija C-reaktivnog proteina kod dece – Kod dece povišena koncentracija C-reaktivnog proteina može ukazati na prisustvo upalnog procesa, ali se ne može koristiti samostalno za postavljanje konačne dijagnoze.

Smanjena koncentracija C-reaktivnog proteina kod dece – je najčešće prolaznog karaktera i kao takva klinički nije značajna. Može se javiti kod hiperaktivne dece, dece koja su izgubila na telesnoj masi i u slučaju nekih hroničnih bolesti.

Ukoliko su koncentracije C-reaktivnog proteina hronično snižene, poželjno je konsultovati pedijatra, kako bi se otklonila sumnja na prisustvo hroničnih bolesti koje mogu izazvati hronično niske koncentracije ovog proteina.

CRP u trudnoći

Koncentracija CRP-a u trudnoći, u fiziološkim uslovima, ne bi trebalo da ima odstupanja u odnosu na referentne vrednosti kod zdravog odraslog čoveka – iznosi manje od 10 mg/L.

C-reaktivni protein je protein krvi koji ne prolazi kroz placentarnu barijeru, te stoga povećana koncentracija ovog proteina u krvi trudnice, može biti značajan indikator u ranoj dijagnozi perinatalne infekcije koja je jedan od najčešćih uzorčnika prevremenog porođaja.

Zaključak

CRP je izuzetno važan marker koji se koristi u dijagnozi upalnog procesa u organizmu.

Izmenjene vrednosti C-reaktivnog proteina u krvi mogu poslužiti kao važan dijagnostički pokazatelj prisutne upale i kao parametar za razlikovanje bakterijske od virusne infekcije.

Zbog svoje nespecifičnosti i činjenice da povišene vrednosti ovog proteina ne mogu otkriti uzrok i lokalizaciju upalnog procesa u organizmu – ponekad nije moguće doneti konačnu dijagnozu isključivo na osnovu vrednosti C-reaktivnog proteina u krvi.

Za idenitifikaciju i bližu lokalizaciju upalnog procesa koji su izazvale povišene vrednosti C-reaktivnog proteina u krvi, potrebno je na osnovu saveta Vašeg lekara uraditi i dodatne laboratorijske analize.

Za sve potrebne informacije o analizama krvi i zakazivanje, stručno osoblje Labomedice Vam stoji na raspolaganju putem e-maila i telefona na: +381 11 30 88 304 i +381 66 11 12 16.

Izvori:
MayoClinic.org – C-Reactive Protein Test
US National Library of Medicine – National Institutes of Health : Elevated level of C‐reactive protein may be an early marker to predict risk for severity of COVID‐19